Hình ảnh một con chim được chụp bằng tốc độ màn trập nhanh
Một trong ba cài đặt quan trọng nhất trong nhiếp ảnh là Tốc độ màn trập, hai cài đặt còn lại là Khẩu độ và ISO. Tốc độ màn trập chịu trách nhiệm cho hai điều cụ thể: thay đổi độ sáng của ảnh của bạn và tạo ra các hiệu ứng ấn tượng bằng cách đóng băng hoặc làm mờ chuyển động. Trong bài viết sau, chúng tôi sẽ giải thích mọi thứ bạn cần biết về nó bằng ngôn ngữ rất đơn giản.
Tốc độ màn trập tồn tại do màn trập của máy ảnh – là một bức màn phía trước cảm biến máy ảnh luôn đóng cho đến khi máy ảnh được kích hoạt. Khi máy ảnh kích hoạt, màn trập sẽ mở ra và để cảm biến máy ảnh tiếp xúc hoàn toàn với ánh sáng truyền qua ống kính của bạn. Sau khi cảm biến thu thập xong ánh sáng, màn trập đóng ngay lập tức, ngăn ánh sáng chiếu vào cảm biến. Nút kích hoạt máy ảnh còn được gọi là “màn trập” hoặc “nút chụp”, vì nó kích hoạt màn trập mở và đóng.
Tốc độ màn chập là gì?
Tốc độ màn trập là khoảng thời gian màn trập máy ảnh mở, để ánh sáng chiếu vào cảm biến máy ảnh. Về cơ bản, đó là khoảng thời gian máy ảnh của bạn dành để chụp một bức ảnh. Điều này có một vài ảnh hưởng quan trọng đến cách hình ảnh của bạn sẽ xuất hiện.
Khi bạn sử dụng tốc độ màn trập dài (còn được gọi là tốc độ cửa trập “chậm”), bạn sẽ để lộ cảm biến của mình trong một khoảng thời gian đáng kể. Hiệu ứng lớn đầu tiên của nó là chuyển động mờ (Motion blur). Nếu tốc độ màn trập dài, các đối tượng chuyển động trong ảnh của bạn sẽ bị mờ dọc theo hướng chuyển động. Hiệu ứng này được sử dụng khá thường xuyên trong các quảng cáo ô tô và xe máy, nơi truyền đạt cảm giác về tốc độ và chuyển động cho người xem bằng cách cố ý làm mờ các bánh xe đang chuyển động.
Motion blur
Tốc độ màn trập chậm cũng được sử dụng để chụp ảnh Dải Ngân Hà hoặc các vật thể khác vào ban đêm hoặc trong môi trường thiếu sáng bằng chân máy. Các nhiếp ảnh gia phong cảnh có thể cố ý sử dụng tốc độ màn trập dài để tạo cảm giác chuyển động trên sông và thác nước trong khi giữ cho mọi thứ khác hoàn toàn sắc nét.
Tốc độ màn trập: 5 giây (tốc độ màn trập chậm)
Mặt khác, tốc độ màn trập cũng có thể được sử dụng để làm ngược lại – đóng băng chuyển động. Nếu bạn sử dụng tốc độ màn trập đặc biệt nhanh, bạn có thể loại bỏ chuyển động ngay cả từ các vật thể chuyển động nhanh, như chim đang bay hoặc ô tô đang lái qua. Nếu bạn sử dụng tốc độ màn trập nhanh trong khi chụp ảnh nước, từng giọt nước sẽ bay lơ lửng trong không khí và hoàn toàn sắc nét, thậm chí chúng ta có thể không nhìn thấy bằng mắt thường.
Tốc độ màn trập: 1/1600s (tốc độ màn trập nhanh)
Tất cả những điều trên đạt được chỉ bằng cách điều khiển tốc độ màn trập. Tóm lại, tốc độ màn trập nhanh sẽ đóng băng hành động, trong khi tốc độ dài tạo ra hiệu ứng chuyển động khi bạn chụp ảnh các vật thể chuyển động.
Cách đo tốc độ màn trập
Tốc độ màn trập thường được đo bằng một phần giây khi chúng dưới một giây. Ví dụ: 1/4 có nghĩa là một phần tư giây, trong khi 1/250 có nghĩa là một phần hai trăm năm mươi lăm giây.
Hầu hết các máy ảnh DSLR và máy ảnh không gương lật hiện đại có thể xử lý tốc độ màn trập nhanh nhất là 1/4000 giây, trong khi một số có thể xử lý tốc độ thậm chí lên tới 1/8000 giây hoặc nhanh hơn. Mặt khác, tốc độ màn trập dài nhất có sẵn trên hầu hết các máy ảnh DSLR hoặc máy ảnh không gương lật thường là 30 giây. Bạn có thể sử dụng tốc độ màn trập dài hơn bằng cách sử dụng các bộ kích hoạt từ xa bên ngoài (remote, trigger) nếu cần.
Tốc độ màn trập và độ phơi sáng (Shutter Speed and Exposure)
Ảnh hưởng quan trọng khác của tốc độ màn trập là độ phơi sáng, liên quan đến độ sáng của ảnh. Nếu bạn sử dụng tốc độ màn trập dài, cảm biến máy ảnh của bạn thu thập nhiều ánh sáng và ảnh thu được sẽ khá sáng. Bằng cách sử dụng tốc độ màn trập nhanh, cảm biến máy ảnh của bạn chỉ tiếp xúc với một phần nhỏ ánh sáng, dẫn đến ảnh tối hơn.
Tuy nhiên, tốc độ màn trập không phải là thông số duy nhất ảnh hưởng đến độ sáng của ảnh. Ngoài ra còn có Khẩu độ và ISO, cùng với độ sáng thực tế của cảnh trước mặt bạn. Vì vậy, bạn có thể linh hoạt khi quyết định tốc độ màn trập, nhưng bạn cần chọn các cài đặt khác của mình một cách cẩn thận.
Tốc độ màn trập có thể là một công cụ quan trọng để chụp ảnh có độ sáng thích hợp. Vào một ngày nắng đẹp, bạn có thể cần sử dụng tốc độ cửa trập nhanh để ảnh của bạn không bị dư sáng. Hoặc, nếu trời tối, có thể cần tốc độ cửa trập dài để tránh ảnh quá tối (do đó, có thể cần chân máy do ảnh có thể bị mờ khi máy ảnh rung lắc). Đối với nhiều người, đây là lý do chính để điều chỉnh tốc độ màn trập: để đảm bảo ảnh của bạn có độ sáng thích hợp. Tuy nhiên, mối quan tâm về độ mờ chuyển động cũng rất quan trọng và không nên bỏ qua.
Tốc độ màn trập nhanh, chậm và dài
Tốc độ màn trập nhanh thường là điều cần thiết để đóng băng hành động. Nếu bạn đang chụp ảnh các loài chim, đó có thể là 1/1000 giây hoặc nhanh hơn. Tuy nhiên, chụp ảnh thông thường đối với các đối tượng chuyển động chậm hơn, bạn có thể chụp ảnh ở 1/200 giây, 1/100 giây hoặc thậm chí chậm hơn mà không gây ra hiện tượng nhòe chuyển động.
Tốc độ màn trập dài thường trên 1 giây, lúc đó bạn sẽ cần sử dụng chân máy để có được hình ảnh sắc nét. Bạn sẽ sử dụng tốc độ màn trập dài cho một số kiểu chụp ảnh thiếu sáng hoặc ban đêm hoặc để chụp chuyển động có chủ đích. Nếu bất kỳ thứ gì trong cảnh của bạn chuyển động khi bạn sử dụng tốc độ màn trập dài thì nó sẽ rất mờ.
Với tốc độ màn trập từ 1/100 giây đến 1 giây vẫn được coi là tương đối chậm. Bạn có thể sẽ không xử lý được chúng với sự rung lắc từ tay, đặc biệt là gần mốc một giây.
Ảnh này bị mờ vì sử dụng tốc độ cửa trập tương đối chậm là 1/30 giây.
Ngoài ra, điều này phụ thuộc rất nhiều vào ống kính của bạn. Một số ống kính, chẳng hạn như Nikon 70-200mm f/2.8, có công nghệ ổn định hình ảnh (còn được gọi là “giảm rung”) trong ống kính có thể giúp các nhiếp ảnh gia chụp ảnh ở tốc độ màn trập rất chậm khi cầm máy ảnh. Các ống kính khác không có tính năng giảm rung, điều đó có nghĩa là bạn cần sử dụng quy tắc tương hỗ để xác định tốc độ màn trập của bạn sẽ là bao lâu mà không gây ra hiện tượng nhòe do rung máy. Điều quan trọng nữa là bạn phải biết cách cầm máy ảnh.
Cách đặt tốc độ màn trập
Hầu hết các máy ảnh xử lý tốc độ màn trập tự động theo mặc định. Khi máy ảnh được đặt ở chế độ “Tự động”, tốc độ màn trập được máy ảnh chọn mà không cần bạn nhập (và khẩu độ và ISO cũng vậy). Tuy nhiên, bạn vẫn có thể đặt tốc độ màn trập theo cách thủ công nếu cần:
Bằng cách đặt máy ảnh ở chế độ “Ưu tiên tốc độ màn trập” (Shutter Priority), bạn chọn tốc độ màn trập và máy ảnh tự động chọn khẩu độ. Bằng cách đặt máy ảnh ở chế độ “Thủ công” (Manual), bạn chọn cả tốc độ màn trập và khẩu độ theo cách thủ công. Trong cả hai chế độ này, bạn có thể chọn đặt ISO theo cách thủ công hoặc tự động.
Trong hầu hết các trường hợp, chúng tôi khuyên bạn nên để máy ảnh chọn tốc độ màn trập chính xác cho bạn. Tuy nhiên, hãy quan sát để chắc chắn rằng bạn không tạo ra quá nhiều chuyển động mờ trong ảnh (hoặc chuyển động đóng băng mà trong khi đó bạn muốn làm mờ). Tôi có xu hướng chụp ở chế độ “Ưu tiên khẩu độ” 95% thời gian, để máy ảnh tự động tính toán tốc độ màn trập.
Nguồn: photographylife
